Materiał dydaktyczny

1. Charakterystyka obiektów budowlanych

Spis treści - podrozdziały

1. Rodzaje i elementy obiektów budowlanych.
2. Rodzaje stolarki budowlanej.
3. Układy konstrukcyjne budynków.
4. Etapy wykonania budynku.
5. Technologie wznoszenia konstrukcji budowlanych.
6. Materiały i wyroby budowlane i ich zastosowanie w montażu i naprawie stolarki budowlanej.
7. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów i wyrobów budowlanych stosowanych w montażu i naprawie stolarki budowlanej.
8. Rodzaje i charakterystyka instalacji budowlanych.
9. Przyrządy pomiarowe stosowane przy montażu stolarki budowlanej i ich zastosowanie. Zasady wykonywania pomiarów przy użyciu przyrządów pomiarowych. 
10. Zasady sporządzania przedmiaru i obmiaru robót. Zasady kosztorysowania robót.
11. Elementy zagospodarowania placu budowy.
    
12. Środki transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Zasady składowania i przechowywania wyrobów budowlanych stosowanych przy montażu, naprawie i demontażu  stolarki budowlanej.
13. Rodzaje rusztowań stosowanych w budownictwie. Zasady eksploatacji rusztowań budowlanych.
14. Dokumentacja techniczna budynku.

1.1. Rodzaje i elementy obiektów budowlanych.

Obiekt budowlany powstaje w wyniku działalności budowlanej człowieka. Jest to: budynek, budowla oraz obiekt małej architektury.

    budynek 

                               budowla    

     mała architektura

Budynek jest to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach, przeznaczony jest na pobyt ludzi lub zwierząt albo do przetwarzania i przechowywania przedmiotów.

Klasyfikacja budynków 

Budynki można podzielić w różny sposób zależnie od przyjętego kryterium podziału. 

Podział budynków: 

− ze względu na trwałość: stałe i tymczasowe, 

− ze względu na przeznaczenie: mieszkalne, przemysłowe, rolnicze, biurowe, usługowe oraz użyteczności publicznej szkoły, kina, dworce, 

− ze względu na liczbę kondygnacji: jednokondygnacyjne lub wielokondygnacyjne (niskie, średniowysokie, wysokie), 

− ze względu na liczbę traktów: jedno- lub wielotraktowe, 

− ze względu na materiał z jakiego wykonuje się ich konstrukcje na: drewniane, murowane, stalowe, żelbetowe i inne, 

− ze względu na rodzaj konstrukcji (zależy od elementu który przekazuje obciążenie na fundament – ściana lub słup): budynki o konstrukcji ścianowej, budynki o konstrukcji szkieletowej i o konstrukcji półszkieletowej.

Elementami budynku nazywamy części składowe budynku, które mają określoną funkcję lub określone zadanie. Budynek jako całość składa się z wielu elementów, które połączone w zespoły tworzą ustroje. Elementy budynku dzieli się na: 

– elementy nośne (konstrukcyjne), 

– elementy nie mające znaczenia konstrukcyjnego, 

– elementy wykończeniowe.

1.2. Rodzaje stolarki budowlanej.

Okno po wbudowaniu jest ruchomą lub stałą częścią ściany zewnętrznej lub dachu budynku, dzięki której pomieszczenia są doświetlane, izolowane, przewietrzane i wentylowane.

Rodzaje okien 

W zależności od układu, liczby skrzydeł oraz sposobu ich otwierania rozróżnia się następujące rodzaje okien: 

− jednodzielne, dwu-, trój- i wielodzielne, zależnie od liczby skrzydeł umieszczonych obok siebie w poziomie, skrzydła są oddzielone od siebie słupkiem lub przymykane jedno na drugie bez słupka, 

− jednorzędowe, dwu-, trój- i wielorzędowe (wielopoziomowe), zależnie od liczby poziomów (rzędów) skrzydeł umieszczonych nad sobą, poziomy skrzydeł są oddzielone ślemieniem, 

− okno nieotwierane (stałe) - ma szyby osadzone bezpośrednio w ościeżnicy lub krośnie, 

− okno otwierane stałe - ma jedno lub kilka skrzydeł otwieranych i nieotwierane szklone części,

− okno rozwierane – ma skrzydła otwierane przez obrót względem osi pionowej przechodzącej przez boczne krawędzie skrzydeł, 

− okno (naświetle) uchylne – ma skrzydła otwierane przez obrót względem osi poziomej, przechodzącej przez dolną krawędź skrzydła, 

− okno odchylne – ma skrzydła otwierane przez obrót względem osi poziomej, przechodzącej przez górną krawędź okna, 

− okno obrotowe – ma skrzydła otwierane przez obrót względem osi pionowej nie przechodzącej przez krawędzie skrzydła, 

− okno przechylne – ma skrzydła otwierane względem osi poziomej nie przechodzącej przez krawędzie skrzydła, 

− okno przesuwane – ma skrzydła otwierane przez przesunięcie w kierunku poziomym lub pionowym w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ściany, 

− okno uchylno-rozwierane – ma skrzydła otwierane przez uchylanie lub rozwieranie.

Produkuje się również na zamówienia okna łukowe i okrągłe.

W zależności od konstrukcji rozróżnia się okna i drzwi balkonowe: 

− krosnowe – mają jedną warstwę skrzydeł, a zamiast ościeżnicy występuje krosno, 

− jednoramowe – mają jedną warstwę skrzydeł z szybami zespolonymi, 

− zespolone – mają dwie warstwy skrzydeł (wewnętrzne i zewnętrzne) połączonych w jeden zespół, 

− skrzynkowe – mają dwie warstwy skrzydeł, na zewnętrznej stronie ościeżnicy jest umocowane krosno, umożliwiające otwieranie skrzydeł zewnętrznych do wewnątrz pomieszczenia, wysokość i szerokość skrzydła zewnętrznego jest mniejsza niż wewnętrznego;

− półskrzynkowe – mają dwie warstwy skrzydeł, na zewnętrznej stronie progu i nadproża są umocowane krośniaki, umożliwiające otwieranie skrzydeł zewnętrznych do wewnątrz pomieszczenia, szerokość skrzydła wewnętrznego i zewnętrznego jest taka sama;

− ościeżnicowe (polskie) – mają dwie warstwy skrzydeł, z których skrzydła zewnętrzne otwierają się na zewnątrz, a wewnętrzne do wewnątrz pomieszczenia, 

− jednodzielne – w widoku między stojakami ościeżnicy mają jedno skrzydło, 

− dwudzielne – w widoku między stojakami ościeżnicy mają dwa skrzydła umieszczone obok siebie.

Drzwi są ruchomą przegrodą w otworach komunikacyjnych w ścianach wewnętrznych i zewnętrznych. Składają się z ościeżnicy i z jednego lub więcej skrzydeł wyposażonych w okucia umożliwiające otwieranie i zamykanie. Drzwi szerokości ponad 1,20 m nazywa się wrotami. W budynkach gospodarczych można ościeżnic nie stosować. 

Ościeżnica drzwiowa ogranicza otwór drzwiowy i służy do zamocowania skrzydeł. W jej skład wchodzą: 

− stojaki boczne, próg i nadproże (elementy te pełnią podobną rolę jak w ościeżnicach okiennych), 

− opaska, czyli listwa zasłaniająca szczelinę między ościeżnicą a ścianą. 

W skład skrzydła drzwiowego wchodzą: 

− ramiaki: pionowe (ograniczają skrzydło z boków i służą do zamocowania zawiasów i zamków), poziome (górny i dolny) oraz środkowe, które dzielą skrzydło na części, 

− szczebliny, które dzielą skrzydło na części w sposób ażurowy, 

− okładzina, która może być różna w zależności od rodzaju drzwi (płyta pilśniowa twarda, sklejka, płyta wiórowa, klepki, deski). 

Skrzydła drzwiowe mogą być pełne lub przeszklone. Rozróżnia się skrzydła drzwiowe przylgowe i bezprzylgowe (tępe), w których widać szczelinę między ościeżnicą a skrzydłem.

Ze względu na sposób otwierania skrzydeł rozróżnia się drzwi: 

− rozwierane – jedno-, dwuskrzydłowe z progiem lub bez progu (lewe i prawe), − wahadłowe – jedno-, dwuskrzydłowe, 

− przesuwne – przy płaszczyźnie ściany lub chowane w ścianę, 

− składane (harmonijkowe), 

− obrotowe.

Wrota mogą być: rozwierane, przesuwne, uchylne, segmentowe lub rolowane.

1.3. Układy konstrukcyjne budynków

Ustroje konstrukcyjne budynków, ze względu na rodzaj nośnych elementów pionowych, można podzielić na trzy grupy: 

− ścianowe, 

− szkieletowe, 

− półszkieletowe (słupowo-ścianowe)

Budynki o konstrukcji ścianowej 

Elementem przenoszącym obciążenia są ściany nośne, na których opiera się przekrycie (strop). W zależności od kierunku oparcia przekrycia rozróżnia się układy konstrukcyjne: 

− Układ poprzeczny – przekrycie opiera się na ścianach konstrukcyjnych położonych prostopadle do dłuższej osi budynku. 

− Układ podłużny – przekrycie opiera się na ścianach konstrukcyjnych usytuowanych równolegle do podłużnej osi budynku. 

− Układ mieszany – w budynkach, w których występują równocześnie oba układy konstrukcyjne (poprzeczny i podłużny). 

− Układ krzyżowy – ściany nośne usytuowane są zarówno równolegle, jak i prostopadle do osi podłużnej budynku, stropy opierają się na ścianach całym swym obwodem, czyli są rozpięte w dwóch kierunkach.

Budynki o konstrukcji szkieletowej 

Elementami przenoszącymi obciążenia z przegród poziomych (dachów, stropów) na fundamenty są słupy. Pośrednimi elementami nośnymi są belki (rygle i podciągi), które przenoszą obciążenia ze stropów i przekazują na słupy.

Budynki o konstrukcji półszkieletowej 

Niekiedy stosuje się konstrukcję niepełnego szkieletu (półszkieletową), w której słupy zewnętrzne zastępują ściany nośne.

1.4. Etapy wykonania budynku.

Budynki wykonywane są etapowo; rozróżniamy trzy etapy wykonania budynku: 

a) stan zerowy – to wszystko, co jest wykonane do poziomu zero, czyli poziomu parteru, 

b) stan surowy – obejmuje wykonanie całego ustroju nośnego budynku z dachem oraz ścianami wypełniającymi i działowymi. Rozróżnia się: stan surowy otwarty – jeżeli w budynku nie jest jeszcze zamontowana stolarka okienna i drzwiowa lub nie wykonano pokrycia dachu i stan surowy zamknięty – jeżeli w budynku zostały wykonane powyższe roboty i można w nim prowadzić roboty wykończeniowe w okresie zimowym, 

c) stan wykończeniowy – odpowiada gotowemu budynkowi z wyposażeniem w instalacje. W zależności od metod stosowanych przy wznoszeniu budynków rozróżnia się budownictwo tradycyjne lub uprzemysłowione.

1.5. Technologie wznoszenia konstrukcji budowlanych.

Budownictwo tradycyjne

Organizowane i realizowane w znacznej części na placu budowy sposobami rzemieślniczymi. Mają tu szerokie zastosowanie elementy drobnowymiarowe takie jak cegła, pustak. Ta metoda wykonawstwa w budownictwie nie wyklucza użycia nowoczesnych narzędzi i urządzeń, które ułatwiają i przyspieszają pracę oraz podnoszą jej jakość.

Budownictwo uprzemysłowione polega na montażu gotowych elementów prefabrykowanych wykonanych wcześniej w specjalnych wytwórniach. W zakładach takich wykonuje się elementy budowlane takie jak bloki i płyty ścienne, płyty stropowe, biegi schodowe.

1.6. Materiały i wyroby budowlane i ich zastosowanie w montażu i naprawie stolarki budowlanej

W budownictwie mają zastosowanie liczne materiały i wyroby. W montażu i naprawie stolarki budowlanej zastosowanie mają materiały, z których wykonujemy elementy konstrukcyjne budynku, stolarkę budowlaną oraz materiały izolacyjne. Są to:

1.  Kamień naturalny.

2. Drewno.

3. Spoiwa budowlane  są to drobno zmielone substancje pochodzenia mineralnego, które po zarobieniu wodą, dzięki zachodzącym reakcjom chemicznym, wiążą i twardnieją. Należą do nich spoiwa: 

– wapienne: wapno palone (niegaszone), gaszone (ciasto wapienne), hydratyzowane (suchogaszone), hydrauliczne, pokarbidowe, 

– gipsowe: gips budowlany, gipsy specjalne (szpachlowy, tynkarski, sztukatorski) i kleje gipsowe,

– cementowe: cement portlandzki, portlandzki z dodatkami, hutniczy, pucolanowy i hydrotechniczny oraz rzadziej stosowane: cement anhydrytowy, magnezjowy, glinowy, ekspansywny. 

4. Lepiszcza są to materiały, które wiążą i twardnieją, podobnie jak spoiwa, ale na skutek zjawisk fizycznych, takich jak: odparowanie rozpuszczalnika, zmiana temperatury. Należą do nich: glina oraz lepiszcza bitumiczne.

5. Zaprawy i beton.

6. Wyroby z zapraw i betonów cementowych to: dachówki, gąsiory dachowe, pustaki ścienne i stropowe, belki i kształtki stropowe, płyty kanałowe, korytkowe i panwiowe, belki nadprożowe, podokienniki (parapety), płyty chodnikowe, kostki brukowe i krawężniki, słupki i ogrodzenia.

7. Wyroby ceramiczne takie jak: cegły, pustaki ścienne i stropowe, dachówki i gąsiory, płytki ścienne, kafle.

8. Szkło.

9. Tworzywa sztuczne.

10. Materiały izolacyjne.

11. Wyroby metalowe: metale żelazne (stal i żeliwo) i nieżelazne, czyli kolorowe (aluminium, miedź, cynk, cyna, ołów, mosiądz i inne).

1.7. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów i wyrobów budowlanych stosowanych w montażu i naprawie stolarki budowlanej.

Ujemnymi cechami drewna są: 

mała odporność na wilgoć, 

podatność na korozję biologiczną (butwienie, gnicie), 

wady w budowie anatomicznej (sęki, pęknięcia)

niejednorodność struktury. 

Przy produkcji stolarki wykorzystuje się zalety drewna, a wady – ogranicza przez impregnację i wykańczanie powłokami ochronnymi, najczęściej lakierowymi. 

 Do produkcji okien drewnianych najlepiej nadaje się drewno z drzew iglastych, głównie sosny. Na zamówienia wykonuje się również okna z mahoniu, modrzewia, dębu oraz z drewna tropikalnego hebanu, meranti, teaku i innych. Okna można wykonywać z drewna litego, ale żeby zapobiec paczeniu i wichrowaniu się okien drewnianych stosuje się obecnie elementy klejone warstwowo.

Materiały drewnopochodne stosowane do produkcji skrzydeł drzwiowych to: twarde płyty pilśniowe, 

płyty wiórowe, 

sklejka, 

fornirowane płyty HDF, 

płyty typu sandwich, składające się ze sztywnej pianki poliuretanowej i okładziny ze sklejki.

Tworzywa sztuczne stosowane w produkcji stolarki budowlanej wyeliminowały konieczność konserwacji, nieodporność na wilgoć, paczenie się wyrobów drewnianych. Najczęściej jest stosowany polichlorek winylu, rzadziej poliuretany i poliestry, które stosuje się łącznie z elementami metalowymi. PVC jest odporny na zmiany wilgotności, natomiast wrażliwy na zmiany temperatury. Powoduje to małą odporność na uderzenia w niskich temperaturach i możliwość odkształceń w wysokich temperaturach (większych przy kolorach ciemnych). PVC jest łatwy w obróbce (cięcie, zgrzewanie).

 Ościeżnice i ramiaki okien wytwarza się z cienkościennych profili otrzymywanych metodą wytłaczania z wysokoudarowego PVC. Elementy te są gładkie z zewnątrz, natomiast strukturę wewnętrzną mają złożoną z wielu komór wypełnionych powietrzem, co stanowi dobrą izolację termiczną. Wewnątrz profili są umieszczane kształtowniki stalowe lub aluminiowe, które zwiększają odporność na odkształcenia. 

PVC jest barwiony w masie, na biało lub kolorowo. Barwę i fakturę drewna uzyskuje się też przez barwienie powierzchniowe, pokrywanie elementów okleiną (laminowanie) lub warstwą akrylową. 

Stolarka z tworzyw sztucznych jest łatwa do utrzymania w czystości, ale nieodporna na zarysowania. Wykonuje się również okna i drzwi balkonowe z kompozytu poliestrowo-szklanego (fiberglas) oraz kompozytu z włókien drzewnych i termoplastycznego winylu (fibrex).

Okna i drzwi aluminiowe są lekkie i wytrzymałe. Powierzchnia aluminium jest metaliczna, gładka i estetyczna, ale ulega zanieczyszczeniu na skutek korozyjnego działania środowiska. Kształtowniki do okien i drzwi są produkowane ze stopów aluminium, w których dodatek innych metali (magnezu i krzemu) poprawia właściwości wytrzymałościowe. 

W celu zabezpieczenia antykorozyjnego i nadania odpowiedniego koloru nakłada się na nie powłoki lakierowe proszkowe metodą elektrostatyczną. 

Wadą okien aluminiowych jest duża przewodność cieplna powodująca konieczność stosowania przekładek termicznych. Z powodu małej izolacyjności cieplnej stosuje się profile wielokomorowe izolowane termicznie, np. pianką poliuretanową.

Stal jest dobrym materiałem konstrukcyjnym ze względu na bardzo wysoką wytrzymałość i znaczny moduł sprężystości, ale z uwagi na niską odporność na korozję wymaga konserwacji i częstego malowania. Wadą stali jest też niska izolacyjność cieplna i duży ciężar elementów. 

 Stolarka stalowa jest rzadko stosowana (głównie w budynkach przemysłowych), gdyż konstrukcje stalowe zostały zamienione na lżejsze aluminiowe. Elementy okien stalowych są wykonywane z kształtowników walcowanych na gorąco lub kształtowników giętych na zimno spawanych w narożach. Drzwi stalowe mogą pełnić rolę przegród ogniotrwałych. Wykonuje się je z blachy profilowanej grubości 1,5 mm.

Nowoczesnym rozwiązaniem są drzwi wewnętrzne szklane produkowane w technologii bezramowej z hartowanego szkła float grubości 8÷10 mm. Szkło hartowane zapewnia dobrą izolację termiczną, tłumi hałas, trudno pęka. Może mieć piaskowane wzory oraz może być barwione na dowolny kolor. 

Drzwi szklane ograniczają dostęp do wnętrza, ale go nie zasłaniają, mogą pełnić rolę wiatrołapu. Najczęściej wykonuje się je jako wahadłowe. Ze względu na bezpieczeństwo drzwi te powinny mieć oznaczenia, napisy na wysokości oczu człowieka.

1.8. Rodzaje i charakterystyka instalacji budowlanych.

Zadaniem instalacji budowlanych jest zapewnienie użytkownikom dopływu wody odpowiedniej ilości i jakości, bezpiecznego odprowadzania ścieków (wód zużytych), doprowadzania ciepła, świeżego powietrza, gazu i elektryczności, odprowadzania zużytego powietrza i spalin gazowych.

Instalacja wodociągowa

Instalacją wodociągową nazywamy zespół urządzeń wodociągowych oraz przewodów z uzbrojeniem dostarczający użytkownikom nieruchomości wodę zgodnie z jej przeznaczeniem i wymaganiami sanitarnymi. 

Zasady prowadzenie przewodów wodociągowych: 

− zgodnie z projektem instalacji, 

− tak, aby nie naruszyć statyki budynku, 

− po wewnętrznych ścianach budynku, 

− równolegle lub prostopadle do ścian budynku, 

− z jak najmniejszą ilością załamań, 

− po najkrótszych trasach.

Instalacja kanalizacyjna

Instalacją kanalizacyjną nazywamy zespół powiązanych ze sobą elementów służących do odprowadzania ścieków z obiektu budowlanego i jego otoczenia do sieci. Urządzenia służące do odbierania i odprowadzania zanieczyszczeń płynnych, powstałych w wyniku czynności higieniczno-sanitarnych i gospodarczych człowieka, nazywamy przyborami sanitarnymi.

Instalacja gazowa

Instalacją gazową nazywamy zespół przewodów i urządzeń położonych za kurkiem głównym, spełniającą określone wymagania szczelności. Jej zadaniem jest doprowadzenie gazu do poszczególnych odbiorników. Instalacja może być prowadzona na zewnątrz lub wewnątrz budynku.

Instalacja centralnego ogrzewania

Instalacja centralnego ogrzewania (c.o.) – zespół przewodów i urządzeń, których zadaniem jest rozprowadzenie ciepła w obrębie budynku. Ciepło może być wytwarzane miejscowo – w kotłach lub z dala – w ciepłowniach. Czynnikiem rozprowadzającym ciepło bywa woda oraz powietrze. Innym, coraz częściej stosowanym, sposobem ogrzewana pomieszczeń jest ogrzewanie elektryczne oraz wykorzystujące odnawialne źródła energii (pompa ciepła, panele słoneczne lub fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe).

Instalacja ciepłej wody użytkowej

Instalacja ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) – układ przewodów i urządzeń, których zadaniem jest rozprowadzenie ciepłej wody w obrębie budynku. Temperatura wody płynącej w instalacji c.w.u. nie powinna być wyższa niż 55°C. Ciepłą wodę możemy wytwarzać miejscowo lub centralnie. Wyróżniamy następujące źródła do przygotowywania c.w.u.: czynnik grzejny dopływający z ciepłowni, podgrzewacz wody, kocioł dwufunkcyjny.

Wentylacja i klimatyzacja

Wentylację tworzy zespół przewodów i urządzeń, których zadaniem jest usuwanie z pomieszczeń zamkniętych zanieczyszczonego powietrza i wymiana go na świeże. Może być ona naturalna lub sztuczna. Wentylacja naturalna polega na wymianie powietrza między pomieszczeniem a otoczeniem pod wpływem zjawisk fizycznych, takich jak wiatr, różnica temperatur, różnica ciśnień. Wentylacja naturalna może się odbywać na skutek infiltracji lub przewietrzania.

Zadaniem klimatyzacji jest usunięcie z pomieszczenia szkodliwych składników powietrza oraz dostarczenie oczyszczonego powietrza o odpowiedniej temperaturze i wilgotności.

Instalacja elektryczna

Instalacja elektryczna służy do doprowadzania energii elektrycznej z sieci rozdzielczej niskiego napięcia do odbiorników elektrycznych. Obejmuje ona współpracujące ze sobą obwody rozdzielcze i odbiorcze, a także łączące je rozdzielnice.

1.9. Przyrządy pomiarowe stosowane przy montażu stolarki budowlanej i ich zastosowanie. Zasady wykonywania pomiarów przy użyciu przyrządów pomiarowych.

Użycie wysokiej jakości sprzętu gwarantuje bezpieczeństwo i precyzję wykonania oraz skraca czas potrzebny na przeprowadzenie prac montażowych.

Przy montażu stolarki budowlanej niezbędne jest wykorzystanie różnego rodzaju oprzyrządowania: narzędzi ręcznych, urządzeń pomiarowych, elektronarzędzi czy specjalistycznych uchwytów do transportu ręcznego szyb zespolonych.

Wiedza na temat możliwości zastosowania narzędzi pozwala na świadomy i odpowiedni wybór wyposażenia. Przykładem mogą być urządzenia laserowe, takie jak dalmierze i poziomice oraz detektory, zapewniające dokładne zlokalizowanie instalacji elektrycznej.

Precyzyjny montaż wymaga stosowania urządzeń pomiarowych takich jak:

Najprostsze narzędzia – na przykład miara składana lub zwijana – po dziś dzień są niezastąpione w trakcie montażu stolarki okiennej. To pierwsze narzędzia, jakich używamy w trakcie prac, gdy przed samym rozpoczęciem montażu jeszcze raz wymiarujemy wnęki okienne. Jest to szczególnie istotne, gdy już po pomiarze otwory były przygotowywane pod szczelny montaż, który wymaga wyrównania wszystkich powierzchni wnęki okiennej oraz lica muru wokół otworu.
Narzędzia miernicze są ponadto niezbędne przy wyznaczeniu na ramie okiennej miejsc mocowania kotew montażowych oraz punktów wiercenia śrub.

Dalmierze laserowe to narzędzia pomiarowe służące do wyznaczania odległości. Instrumenty te zastępują w codziennej pracy nie tylko zwykłą taśmę pomiarową, ale też - dzięki rozbudowanemu oprogramowaniu - kalkulator. Podstawowe modele dalmierzy na bazie zmierzonych odległości (dwóch lub trzech) potrafią obliczać pola powierzchni i objętości. Bardziej rozbudowane instrumenty wykorzystują twierdzenia Pitagorasa i funkcje trójkątów do wyznaczania długości niedostępnych. Najbardziej zaawansowane dalmierze laserowe w obliczeniach wykorzystują wartości kątów pionowych i są wyposażone np. w cyfrowe celowniki lub łącza Bluetooth do transmisji danych.

Na wyposażeniu ekipy monterskiej obowiązkowym instrumentem pomiarowym jest certyfikowana poziomnica libellowa lub elektroniczna. Używana jest przed montażem do sprawdzenia poziomów wnęk, tzw. ciepłych podkładów podparapetowych, ram okiennych oraz skrzydeł, a także po montażu w celu upewnienia się, że został wykonany poprawnie. Ze względu na różne przeznaczenia użytkowe montowanych okien, a tym samym ich rozmiary, ekipa monterska powinna posiadać poziomnice o różnej długości, tak by odczyt poziomu był jak najdokładniejszy na całej szerokości i wysokości okna.

     poziomnice libellowe różnych długości poziomnica elektroniczna

Kolejną grupą narzędzi niezwykle przydatnych w trakcie montażu okien są urządzenia laserowe, tj. poziomnica laserowa, laser krzyżowy czy niwelator laserowy. Urządzenia te emitują dwie (poziomą i pionową) lub więcej linii laserowych. Wiązki mogą być rzutowane na poszczególne elementy konstrukcji okiennej oraz muru przez cały czas trwania montażu, co wraz z modułem samopoziomującym przyrząd pozwala na znaczne skrócenie czasu osadzenia okna w murze. Ze względu na sporą rozpiętość kątową emitowanej linii poziomej (niektóre instrumenty emitują nawet w 360°) urządzenia te pozwalają wykluczyć błąd polegający na osadzeniu okien na różnych poziomach (w przypadku, gdy efekt ten nie jest zamierzony).

poziomnica laserowa

laser krzyżowy

 niwelator laserowy

Błąd pomiaru średniej jakości urządzeń to ok. 2 mm na 5 m; te lepsze to ok. 1 mm na każde 10 m odległości. W przypadku niwelatorów laserowych dobrej jakości można praktycznie wykluczyć błąd pomiaru nawet na dużych odległościach, do kilkudziesięciu m.
Przed rozpoczęciem każdej budowy warto upewnić się, że nasze urządzenie nie uległo uszkodzeniu czy rozkalibrowaniu. Można to zrobić samodzielnie na budowie. 

Detektor cyfrowy to urządzenie, które umożliwia wykrywanie położonych wewnątrz ścian elementów instalacji – gazowej, elektrycznej, wodociągowej.

Detektory do wykrywania drewna pomogą określić położenie drewnianych elementów, np. profili konstrukcyjnych domu. Wykrywacz profili jest niezbędnym urządzeniem, zwłaszcza w starych domach, których konstrukcja w większości jest wykonana z drewnianych elementów. Przez wywiercenie otworów w niewłaściwym miejscu możesz zagrozić stabilności całego budynku.

Detektory do wykrywania metalu także przydają się do wykrywania elementów konstrukcyjnych domu (jeśli zawierają metalowe elementy), ale powszechniej służą do lokalizowania części instalacji wodociągowej i elektrycznej – rur oraz przewodów.

1.10. Zasady sporządzania przedmiaru i obmiaru robót. Zasady kosztorysowania robót.

Przedmiar robót jest to opracowanie zawierające opis robót w kolejności technologicznej ich wykonania, z podaniem ilości jednostek przedmiarowych robót wynikających z dokumentacji projektowej oraz podstaw do ustalenia cen jednostkowych robót lub nakładów rzeczowych (nr katalogu, tablicy i kolumny).

Katalogi nakładów rzeczowych to podstawowe źródło informacji do sporządzania kosztorysów. Zawierają w sobie jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny, materiałów i sprzętu.

Przedmiar robót stanowi podstawę do sporządzenia kosztorysów obliczania wartości budowy (inwestycji) przed jej rozpoczęciem.

Przedmiar robót sporządza się na podstawie projektu budowlanego i projektu technologicznego, w oparciu o założenia i zasady przedmiarowania zamieszczone w katalogach nakładów rzeczowych w odniesieniu do poszczególnych rodzajów robót budowlanych.

Przedmiar elementów i robót jest sporządzany na podstawie rysunków z dokumentacji projektowej oraz zestawień elementów konstrukcyjnych, prefabrykatów, stolarki budowlanej.

Tu znajdziesz przykładowy przedmiar robót:

https://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/dokumenty/zamowienia_publiczne/Przetargi_2014/wrzesien_2014/Bydgoszcz/zal_nr_2_do_umowy_Przedmiar_robot.pdf

Pojęcie obmiaru robót budowlanych 

Ilość robót można ustalić z natury, po ich wykonaniu. Mierzenie z natury, (wykopów, murów, tynków), nazywa się obmiarem. Obmiaru dokonuje się w celu rozliczenia się przedsiębiorstwa za wykonane roboty z robotnikami i z inwestorem (zamawiającym). Przy rozliczeniach z robotnikami obmiar jest niezbędny do obliczenia ich zarobków, gdy pracują oni w systemie akordowym. W rozliczeniach z inwestorem obmiar służy do określenia wartości wykonanych robót.

Do sporządzania przedmiarów i obmiarów robót budowlanych techniką komputerową stosuje się programy do kosztorysowania, których jest na rynku bardzo wiele np. Zuzia, Rodos, Norma, Koma, Winbud, Forte, Strix, Seko, Penta, Leonardo. Programy te zawierają bazy katalogów z normatywami kosztorysowymi.

Tu znajdziesz przykładowy obmiar robót:

http://www.bip.powiat-wolominski.pl/pliki/Beata_BIP/zamowieniapubliczne/25.04PodlogaStarostwo/Obmiar.pdf

Sporządzanie kosztorysów 

Pracę rozpoczyna się od poznania dokumentacji projektowej oraz protokołu danych wyjściowych do kosztorysowania. Na tej podstawie określa się strukturę kosztorysu, podział na branże, części i rozdziały, a ponadto rodzaj katalogów nakładów rzeczowych i normatywów oraz inne materiały potrzebne do kosztorysowania. 

W następnej kolejności szczegółowo analizuje się sposób wykonania robót, rodzaj maszyn i sprzętu, odległości transportu i inne okoliczności mające wpływ na wielkość nakładów rzeczowych. Wykorzystuje się tu informacje zawarte w projekcie technologii i organizacji robót oraz w protokole danych do kosztorysowania, a także wiedzę i doświadczenie kosztorysanta. 

Po ustaleniu metod wykonania robót przystępuje się do sporządzenia przedmiarów robót. Jeżeli kosztorys jest wykonywany techniką komputerową, to nie jest konieczne obliczanie ostatecznych ilości robót, lecz wystarczy wypisanie formuł obliczeniowych. 

Wykonanie tych wszystkich czynności umożliwia przystąpienie do sporządzania kosztorysu właściwego. Zgodnie z przyjętym wcześniej podziałem, wypisuje się kolejne pozycje kosztorysowe, podając ich numerację, podstawę wyceny, opis, liczbę jednostek roboty oraz rodzaj i normy nakładów rzeczowych. Jeżeli istnieje taka potrzeba, to sporządza się indywidualną kalkulację nakładów rzeczowych. W następnej fazie postępowania dla wszystkich rodzajów nakładów ustala się ich ceny jednostkowe. 

W razie potrzeby wykonuje się także odpowiednie wyceny, np. kalkulację aktualnych stawek robocizny i sprzętu lub kosztów zakupu materiałów. Na ogół wykorzystuje się do tego odpowiednie informacje zawarte w periodycznych wydawnictwach, publikowane przez jednostki wyspecjalizowane w zagadnieniach cen i kosztów robót budowlanych. Po sporządzeniu kosztorysu właściwego zestawia się tabelę wartości elementów scalonych, a następnie wykonuje wykazy i zestawienia.

Sporządzanie kosztorysów przy pomocy programów komputerowych Sporządzanie kosztorysów tradycyjną metodą, oprócz odpowiednich wiadomości, wymaga wykonania bardzo wielu czasochłonnych i żmudnych czynności, związanych z wyszukaniem i wpisaniem do formularzy nakładów rzeczowych, cen, dodatków, przeprowadzeniem obliczeń rachunkowych. Współcześnie technika komputerowa niemal całkowicie wyparła tradycyjne („ręczne”) sposoby sporządzania kosztorysów. Należy jednak bardzo wyraźnie podkreślić, że posiadanie komputera oraz oprogramowania do kosztorysowania nie zwalnia z posiadania podstawowej wiedzy o zasadach kosztorysowania Komputer jest tylko narzędziem, które przyspiesza i ułatwia kosztorysowanie.

Tu znajdziesz przykładowy kosztorys:

https://bip-zs2.spsieradz.finn.pl/res/serwisy/bip-spsi-zs2/komunikaty/_006_121790.pdf

1.11. Elementy zagospodarowania placu budowy.

Każda budowa powinna być wykonywana zgodnie z projektem organizacji, który powinien zawierać: 

– projekt zagospodarowania placu budowy, 

– projekt organizacji robót, 

– dyrektywny harmonogram budowy.

Zagospodarowanie terenu budowy obejmuje: 

− ogrodzenie terenu i wyznaczenie stref niebezpiecznych, 

− wykonanie dróg transportu wewnętrznego, 

− zaopatrzenie budowy w wodę, ciepło i energię elektryczną, 

− urządzenie pomieszczeń administracyjnych, gospodarczych i socjalno-bytowych, 

− urządzenie placów składowych i magazynów.

Tablica informacyjna koloru żółtego na sztywnej płycie o wymiarach 90 x 70 cm powinna być umieszczona w miejscu widocznym od strony drogi publicznej na wysokości nie mniejszej niż 2 m. Napisy należy wykonać czytelnie, literami i cyframi koloru czarnego o wysokości co najmniej 4 cm.

Strefy niebezpieczne, czyli miejsca na terenie budowy, w których występują zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi powinny być trwale i jednoznacznie oznakowane.

1.12. Środki transportu wewnętrznego i zewnętrznego. Zasady składowania i przechowywania wyrobów budowlanych stosowanych przy montażu, naprawie stolarki budowlanej

Drogi dojazdowe oraz w obrębie placu budowy powinny mieć nawierzchnię utwardzoną oraz szerokość i spadki dostosowane do przewidywanych środków transportu (ich obciążeń i intensywności ruchu).

Stolarka na teren budowy przewożona jest pojazdami wyposażonymi w stojaki umożliwiające bezpieczny transport.

Do transportu wewnętrznego stolarki (rozładunek, przetransportowanie stolarki na miejsce montażu) służą:

Przyssawki, czyli podnośniki próżniowe do szkła, to urządzenia które najczęściej pojawiają się na placach budowy przy okazji montażu stolarki. Można je zaczepić za pomocą zawiesia linowego do dowolnego urządzenia.

Manipulatory do szkła to małe, samojezdne maszyny z wbudowanym układem próżniowym. 

Mini żurawie

To bardzo drogie maszyny, więc na ich zakup mogą sobie pozwolić tylko największe firmy monterskie; zdecydowana większość korzysta raczej ze sprzętu wynajmowanego (razem z operatorem, ponieważ obsługa mini żurawia jest o wiele bardziej skomplikowana niż obsługa np. manipulatora).

Na placu budowy, w zależności od rodzaju składowanych materiałów, urządza się składowiska otwarte, magazyny półzamknięte i magazyny zamknięte.

Montaż stolarki budowlanej należy do etapu prac wykończeniowych. Stolarka dowożona jest na plac budowy zazwyczaj tuż przed montażem. W przypadku konieczności magazynowania stolarkę i materiały należy złożyć w magazynach półzamkniętych lub zamkniętych, lub bezpośrednio w pomieszczeniu będącym miejscem montażu.

Stolarkę budowlaną należy układać na legarach ułożonych na równej podłodze, w pozycji pionowej, mniejsze elementy można układać poziomo do wysokości zasięgu ręki człowieka. Należy chronić ją przed wilgocią, obijaniem krawędzi i naroży, obłamywaniem wystających okuć. Stolarka powinna być transportowana w pozycji pionowej.

Zabronione jest opieranie materiałów i wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej, ściany obiektu budowlanego.

1.13. Rodzaje rusztowań stosowanych w budownictwie. Zasady eksploatacji rusztowań budowlanych.

Do wykonania prac na wysokości od dwóch do kilkudziesięciu metrów od podłoża, np. podczas prac elewacyjnych, niezbędne będą rusztowania. Klasyczne rusztowania składają się z połączonych ze sobą elementów nośnych i żerdzi, na których układa się pomost (najczęściej z desek lub metalowych płyt). Do produkcji rusztowań używa się głównie stali lub lżejszego materiału, jakim jest aluminium.

Możemy wyróżnić m.in. rusztowania:

• ramowe – z podporami w postaci prostych konstrukcji ramowych;

• stojakowe – jako podpory wykorzystują pionowe słupy;

• kozłowe – konstrukcje składające się z pomostu roboczego i dwóch lub więcej podpór przestrzennych;

• wspornikowe – z pomostem roboczym opartym na wspornikach połączonych z budynkiem, do którego są dostawiane;

• jezdne – składają się z ram bocznych, stężeń ukośnych oraz poziomych, a także podestów. Ich zasadniczą cechą jest możliwość łatwego przesuwania już po zmontowaniu. Zwykle wykonywane są z aluminium, dzięki czemu są stosunkowo lekkie;

• systemowe – w tego typu rusztowaniach wymiary siatki konstrukcyjnej są ściśle określone przez wymiary poszczególnych elementów. Często wykonywane są z prefabrykatów. Popularne są zwłaszcza w zastosowaniach profesjonalnych.

Zasady eksploatacji rusztowań

1. Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań muszą mieć uprawnienia do wykonywania tego rodzaju czynności.

2. Po zakończeniu prac montażowych niezbędne jest przeprowadzenie czynności kontrolnych. Obejmują one m.in. sprawdzenie stanu podłoża, posadowienia, poziomu odchylenia od pionu, a także prawidłowości wykonania zakotwień oraz pomostów roboczych.

3. Jeżeli nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości, sporządzony zostaje protokół odbioru podpisany przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę. 

4. Zgodnie z obowiązującymi normami dopuszczone do użytku rusztowanie musi być regularnie przeglądane. Wyróżnia się trzy rodzaje przeglądów, tj. codzienne, dekadowe i doraźne. Pierwsze przeprowadza się w każdy dzień roboczy, drugie co 10 dni, a trzecie w wyjątkowych sytuacjach. Dodatkowo rusztowania należy każdorazowo poddawać kontroli po wystąpieniu silnych opadów lub wiatrów.

1.14. Dokumentacja techniczna budynku

Rysunek to graficzne odtworzenie, np. na papierze, przedmiotu istniejącego lub projektowanego z uwzględnieniem jego kształtu, położenia i wymiarów.

Rysunek techniczny jest specjalnym rodzajem rysunku wykonywanego według ustalonych zasad i przepisów, które znają na całym świecie inżynierowie i technicy. Jest to specjalna „techniczna mowa”, która jest zrozumiała przez konstruktorów, wytwórców i użytkowników produktów.

Dzięki ustalonemu przedstawianiu kształtów i wymiarów przedmiotu rysunek techniczny dokładnie informuje jak ma wyglądać przedmiot po wykonaniu, wraz  z jego budową i zasadami działania.

Oznaczenia graficzne najczęściej używane w rysunku technicznym budowlanym:

1.   Rysunki projektu budowlanego:

Projekt budowlany składa się z dwóch części:

·         Projekt zagospodarowania działki lub terenu

·         Projekt architektoniczno – budowlany obiektu 

Rysunki projektu architektoniczno - budowlanego

·         Rysunki rzutów

·         Rysunki przekrojów pionowych

·         Rysunki elewacji

·         Rysunki detali architektonicznychokno

 Powyższe oznaczenia określają odpowiednie normy budowlane.

Norma (łac.) reguła, przepis - jest to ustalona, ogólnie przyjęta zasada, reguła, wzór, przepis, sposób postępowania w określonej dziedzinie.

Normalizacja jest to opracowywanie i wprowadzanie  w życie norm, ujednolicanie. Normy opracowuje je Polski Komitet Normalizacyjny (w skrócie PKN - reprezentuje on interesy Polski w dziedzinie normalizacji na arenie międzynarodowej. Polski Komitet Normalizacyjny co roku wydaje Katalog Polskich Norm, w którym łatwo można odnaleźć potrzebną normę. Można też skorzystać z wyszukiwarki internetowej PKN o adresie http://www.pkn.pl/

W celu ujednolicenia rysunków technicznych stosuje się także zasady sporządzania rysunków. 

Formaty arkuszy przeznaczonych do wykonania rysunków technicznych są znormalizowane (PN-80/N-01612). Jako format podstawowy przyjęto arkusz o wymiarach 297 x 210 mm i oznaczono go symbolem A4. Inne formaty są 2, 4, 8 lub 16 razy większe od A4 i oznaczone symbolami A3, A2, A1, A0. 

Zasadę tworzenia formatów rysunkowych przedstawia poniższy rysunek.

2. Zasada podziału każdego arkusza rysunkowego.

Dokumentację techniczną przechowujemy w formacie A4. Zatem każdy rysunek wykonany na większym formacie należy złożyć do formatu A4. 

Żeby rysunek techniczny był wyraźny, przejrzysty i czytelny stosujemy różne rodzaje i typy linii.

Rodzaj linii na rysunku niesie za sobą wiele informacji o przedstawianym obiekcie, dlatego wybór kreślonej linii nie może być przypadkowy, powinien zaś być zgodny z wymaganiami podanymi w normach.

Jaką w danej sytuacji linię należy zastosować określa Polska Norma PN-EN ISO 128-20:2002.

W rysunku technicznym stosujemy różne rodzaje i grubości linii. Najczęściej używane przedstawia poniższa tabela.

Przestrzeganie i znajomość zasad dotyczących grubości linii jest podstawową umiejętnością konieczną do sporządzania i odczytywania dokumentacji budowlanej.

Na jednym rysunku budowlanym stosuje się zwykle linie o trzech grubościach. Proporcje grubości tych linii powinny pozostawać w stosunki 1 : 2 : 4.Dobór grubości zależy od skali i wielkości rysunku.

Wszystkie rysunki wykonane na tym samym arkuszu i w tej samej skali trzeba kreślić liniami należącymi do tej samej grupy.

W rysunku technicznym stosuje się zatem linie:

cienkie(grubość g),

grube(grubość 2g)

bardzo grube(grubość 4g). (g - jednostka grubości linii)

Grubości linii rysunkowych należy dostosować do formatu rysunku według zasady im większy format rysunku, tym grubsze linie. 

Obiekty budowlane możemy przedstawić na rysunkach w dwóch lub trzech wymiarach. Rysunki trójwymiarowe są rysunkami poglądowymi. Najczęściej wykonujemy je z użyciem konstrukcji aksonometrii.

Aksonometria to przedstawienie przedmiotu w rzucie na jedną płaszczyznę (rzutnię), które przypomina swoim wyglądem rysunki perspektywiczne stosowane w plastyce. Cechą odróżniającą aksonometrię od innych rodzajów rzutu równoległego jest dążenie do zachowania prawdziwych wymiarów rzutowanych obiektów przynajmniej w jednym, wybranym kierunku. Niektóre rodzaje aksonometrii pozwalają również zachować wielkości kątów, równoległych do obranej płaszczyzny. Odwzorowując przedmiot w jednym rzucie należy przedstawić jego trzy podstawowe wymiary - wysokość, szerokość i głębokość. Dlatego też w rzutowaniu aksonometrycznym rzutnię tworzą odpowiednio trzy osie: X, Y, Z.

   Wyróżnia się pięć rodzajów rzutów aksonometrycznych:

- izometria,

- dimetria prostokątna,

- dimetria ukośna (aksonometria kawalerska),

- dimetria ukośna boczna,

- aksonometria wojskowa.

1. Izometria

W tym typie rzutowania wszystkie osie przesunięte są względem siebie o 120°, a wymiary przedmiotu nie są skrócone.

Podstawowe zasady rzutowania izometrycznego to:

- krawędzie równoległe przedmiotu pozostają równoległe także na rysunku,

- krawędzie poziome równoległe i prostopadłe do płaszczyzny rysunku wykreśla się pod

kątem 30° do linii poziomej bez żadnych skrótów,

- krawędzie pionowe pozostają pionowe na rysunku.

2. Dimetria prostokątna

dimetria to rzutowanie figury powodujące skrócenie jej krawędzi nierównoległych do płaszczyzny rysunku. Rzuty dimetryczne nazywane są także rzutami dwumiarowymi. W dimetrii krawędzie przedmiotu rysuje się równolegle do układu osi XYZ. W dimetrii prostokątnej przedmiot ulega skróceniu w skali 1:2                w kierunku osi X, na pozostałych osiach zachowując wymiary rzeczywiste.

3. Dimetria ukośna boczna

W dimetrii ukośnej bocznej krawędzie przedmiotu równoległe do osi Z - wysokości i Y- szerokości rysuje się bez skróceń, czyli w rzeczywistych wymiarach. Natomiast krawędzie równoległe do osi X - głębokości skraca się o połowę i rysuje nachylone pod kątem 45° do pozostałych osi (poziomej i pionowej).

4. Dimetria kawalerska

przyjmuje się w niej, że kąt pomiędzy kierunkiem rzutowania a rzutnią wynosi 45°,  natomiast pomiędzy wymiarem wysokości i szerokości (osie Z i Y) jest kąt prosty, co znacznie ułatwia rysowanie. W dimetrii kawalerskiej nie ma deformacji, wymiary w kierunku wszystkich osi są rzeczywiste.

5. Dimetria wojskowa

stosowana jest głównie przy rzutach aksonometrycznych przedmiotów pokazywanych z góry, nie ma deformacji.

Rzutowanie prostokątne to jeden ze sposobów przedstawienia obiektów trójwymiarowych na rysunku dwuwymiarowym. Odwzorowując istniejące obiekty posługujemy się rysunkami rzutów (nazywanych także widokami).  

 Jeżeli na dowolny punkt P skierujemy promień światła to na płaszczyźnie rzutów Π (zwanej rzutnią) otrzymamy cień punktu. Taki cień nazywamy rzutem punktu P na rzutnię Π i oznaczamy symbolem P' ( P z kreską). Kiedy promień światła skierowany jest do rzutni pod kątem 90°, to mamy do czynienia z rzutowaniem prostokątnym.

Dla jednoznacznego odwzorowania obiektu trójwymiarowego potrzebujemy układu trzech rzutni.

W rzutowaniu prostokątnym dowolny punkt A przedstawiony jest w postaci trzech rzutów:

A' - rzut poziomy

A'' - rzut pionowy

A''' - rzut boczny

W rozwinięciu płaszczyzn rzutowania w układ płaski (dwuwymiarowy) wygląda to następująco:

Rzutowanie obiektów sprowadza się do znalezienia rzutów ich punktów charakterystycznych. Np. żeby narysować rzuty odcinaka AB wystarczy zrzutować jego końce (punkty A i B).

W zależności od położenia odcinka AB w stosunku do rzutni obserwujemy następującą prawidłowość:

1. Jeżeli odcinek AB jest położony równolegle do rzutni, to długość jego rzutu jest równa długości rzeczywistej odcinka.

2. Jeżeli odcinek jest położony ukośnie do rzutni, to długość jego rzutu jest mniejsza od długości rzeczywistej.

3. Jeżeli odcinek położony jest prostopadle do rzutni, to jego rzut jest punktem.

Wykorzystując te zasadę można w rzutowaniu prostokątnym znaleźć obraz (rzuty) dowolnego układu przestrzennego.

Wymiarem rysunkowym nazywamy wyrażoną w jednostkach miary wielkość liniową lub kątową. Formą graficzną wymiarowania jest zestaw linii, znaków i liczb. 

W rysunku budowlanym używamy kresek jako znaków ograniczenia.

Liczby wymiarowe wpisujemy 1 mm nad środkiem linii wymiarowej równolegle do niej w sposób następujący:

Jeśli brak miejsca na wpisanie liczby wymiarowej można umieścić ją na odnośniku.

Wymiarowanie elementów budowlanych.

Do wymiarowania ścian zewnętrznych budynku stosujemy tzw. ciągi wymiarowe, czyli kilka linii wymiarowych umieszczonych na zewnątrz obiektu, z zachowaniem następującej kolejności tych linii.

·         wymiary szczegółowe,

·         wymiary poszczególnych części budynku lub rozstaw osi (jeśli występują),

·         wymiary modularne (jeśli występują),

·         wymiary zewnętrzne obrysu całego obiektu lub jego części.

Wymiarowanie specjalne

Wymiarowanie otworów okiennych i drzwiowych

otwory okienne i drzwiowe w ścianach konstrukcyjnych wymiarujemy w świetle otworu, w ścianach działowych podajemy wymiar od najbliższej ściany konstrukcyjnej do osi otworu

Wymiarowanie klatki schodowej

 kondygnacja powtarzalna ostatnia kondygnacja

przekrój pionowy budynku

W rysunku budowlanym podstawową liniową jednostką miary jest milimetr (choć często stosuje się też centymetr), a jednostką kątową - stopień.

Na rysunkach należy umieszczać tylko te wymiary, które są niezbędne do wykonania danego obiektu.

Przekroje powstają przez przecięcie przedstawianego obiektu umowną płaszczyzną (zwaną płaszczyzną przekroju) i odrzucenie części obiektu, która znajduje się przed nią.

W rysunku technicznym stosujemy następujące kierunki płaszczyzn przekroju:

·         podłużne

·         poprzeczne

·         ukośne

Rodzaje przekrojów
Przekroje proste – wykonane jedną płaszczyzną przekroju
Przekroje złożone – uzyskane dzięki przecięciu przedmiotu kilkoma płaszczyznami jednocześnie

Nazwy przekrojów

·         Podłużny – gdy płaszczyzna przekroju jest równoległa do dłuższego boku

·         Poprzeczny - gdy płaszczyzna przekroju jest równoległa do krótszego boku

·         Poziomy - gdy płaszczyzna przekroju jest równoległa do powierzchni ziemi, czyli pozioma

·         Pionowy - gdy płaszczyzna przekroju jest prostopadła do powierzchni ziemi, czyli pionowa

Jeśli to konieczne można łączyć nazwy rodzajów przekrojów, np. przekrój pionowy poprzeczny czy przekrój pionowy podłużny.

Nazwy przekrojów w rysunku architektoniczo-budowlanym

Rzut – przekrój poziomy elementu lub obiektu budowlanego, przeprowadzony przez charakterystyczny poziom oraz kondygnację w takim miejscu, aby w przecięciu lub widoku można było pokazać elementy budowlane projektowanego poziomu czy kondygnacji, określając funkcje użytkowe tego poziomu lub kondygnacji

Przekrój – gdy płaszczyzna przekroju jest pionowa i tak dobrana, aby pokazać w przecięciu lub widoku jak najwięcej elementów budowlanych charakterystycznych dla przedstawianego obiektu.

Projektowanie wspomagane komputerowo

Podstawowe zasady pracy z programem typu CAD (komputerowe wspomaganie projektowania):

·         modelujemy w podziałce 1:1;

·         dokładnie określamy wymiary i położenie poszczególnych elementów;

·         tworzymy wirtualny budynek, modelując jego kolejne kondygnacje;

·         na rzucie kondygnacji modelu umieszczamy należące do niej trójwymiarowe elementy, takie jak ściany, słupy, stropy, belki, schody, okna, drzwi, a nawet meble;

·         umieszczamy na rzucie elementy dwuwymiarowe - napisy, wymiary itp.;

·         oglądamy płaskie rysunki trójwymiarowych modeli kondygnacji na rzutach;

·         po określeniu linii przekroju automatycznie tworzymy przekrój lub elewację (widok) z modelu przestrzennego;

·         z modelu automatycznie uzyskujemy zestawienia elementów;

·         rzuty, przekroje i elewacje stanowią dokumentację techniczną.

Rysunek rzutu budynku (widok na ekranie komputera) 

Wydruk rysunku rzutu wykonanego komputerowo